ભારતની વસતિ વર્ષ ર૦૩૬ સુધીમાં ૧પર કરોડને ઓળંગી જશે

Author: નોબત સમાચાર

ભારતની વસતિ વર્ષ ર૦૩૬ સુધીમાં ૧પર કરોડને ઓળંગી જશે

લિંગ ગુણોતરની ટકાવારી વધશેઃ શિશુ મૃત્યુદરમાં નોંધાયો ઘટાડો

નવી દિલ્હી તા. ૧૩: આગામી ૧ર વર્ષમાં ભારતની વસતિ વધીને ૧પર.ર કરોડ થઈ જશે, જ્યારે ર૦૩૬ સુધીમાં મહિલાઓની ટકાવારી ર૦૧૧ ના ૪૮.પ ટકાની તુલનામાં થોડી વધીને ૪૮.૮ ટકા થઈ જશે. ભારતના પ્રયાસોને કારણે છેલ્લા કેટલાક સમયમાં શિશુ મૃત્યુદરમાં ઘટાડો નોંધાયો હોવાનું કેન્દ્રિય રિપોર્ટમાં જણાવાયું છે.

ભારતમાં લિંગ ગુણોત્તર ર૦૧૧માં ૯૪૩ સ્ત્રીઓ પ્રતિ ૧૦૦૦ પુરુષોથી વધીને ર૦૩૬ માં ૯પર સ્ત્રીઓ પ્રતિ ૧૦૦૦ પુરુષો થવાની ધારણા છે. આંકડા અને કાર્યક્રમ અમલીકરણ મંત્રાલય દ્વારા ગઈકાલે જારી કરાયેલા 'વુમન એન્ડ મેન ઈન ઈન્ડિયા ર૦ર૩' રિપોર્ટમાં આ માહિતી આપવામાં આવી છે.

આ રિપોર્ટ દર્શાવે છે કે લિંગ ગુણોત્તરમાં પ્રતિબિંબિત થતા ર૦૧૧ ની સરખામણીએ ર૦૩૬ માં ભારતની વસતિમાં વધુ મહિલાઓ હોવાની શક્યતા છે. રિપોર્ટ અનુસાર ર૦૧૧ માં ભારતમાં દર ૧,૦૦૦ પુરુષોએ ૯૪૩ મહિલાઓ હતી, જે ર૦૩૬ સુધીમાં વધીને દર ૧,૦૦૦ પુરુષોએ ૯પર થવાની ધારણા છે, જે લિંગ સમાનતામાં સકારાત્મક વલણ દર્શાવે છે. રિપોર્ટ અનુસાર ભારતની વસતિ ર૦૩૬ સુધીમાં ૧પરર મિલિયન સુધી પહોંચવાની ધારણા છે, જેમાં મહિલાઓની ટકાવારી ર૦૧૧ માં ૪૮.પ ટકાની સરખામણીએ સહેજ વધીને ૪૮.૮ ટકા થશે. તે કહે છે કે ૧પ વર્ષથી ઓછી ઉંમરના લોકોનું પ્રમાણ ર૦૧૧ થી ર૦૩૬ સુધી ઘટવાનું અનુમાન છે. સંભવતઃ ઘટતા પ્રજનન દરને કારણે તેનાથી વિપરીત, આ સમયગાળા દરમિયાન ૬૦ વર્ષ અને તેથી વધુ વયની વસતિના પ્રમાણમાં નોંધપાત્ર વધારો થવાનો અંદાજ છે. તે સ્પષ્ટ છે કે ર૦૧૬ થી ર૦ર૦ સુધી ર૦-ર૪ અને રપ-ર૯ વય જુથમાં વય વિશિષ્ટ પ્રજનન દર અનુક્રમે ૧૩પ.૪ અને ૧૬૬.૦ થી ઘટીને ૧૧૩.૬ અને ૧૩૯.૬ થયો છે.

આ સમયગાળા માટે ૩પ-૩૯ વર્ષની વયના લોકો માટે એએસએફઆર ૩ર.૭ થી વધીને ૩પ.૬ થયો છે, જે દર્શાવે છે કે જીવનમાં સ્થાયી થયા પછી, સ્ત્રીઓ કુટુંબ ઉછેરવા વિશે વિચારે છે. રિપોર્ટ અનુસાર ર૦ર૦ માં અભણ વસતિમાં કિશોર પ્રજનન દર ૩૩.૯ હતો જ્યારે સાક્ષર વસતિમાં તે ૧૧.૦ હતો. અભણ મહિલાઓની સરખામણીમાં સાક્ષર પરંતુ કોઈપણ ઔપચારિક શિક્ષણ વિનાની મહિલાઓ માટે પણ આ દર નોંધપાત્ર રીતે ઓછો છે (ર૦.૦), મહિલાઓને શિક્ષણ આપવાના મહત્ત્વને ફરીથી પ્રકાશિત કરે છે. વય-આધારિત પ્રજનન દર એ ચોક્કસ વજુથની સ્ત્રીઓમાં જન્મેલા અને જીવંત બાળકોની સંખ્યા તરીકે વ્યાખ્યાયિત કરવામાં આવે છે જે તે વય જુથની સ્ત્રી વસતિના હજાર દીઠ છે.

રિપોર્ટ મુજબ માતૃ મૃત્યુ ગુણોત્તર (એમએમઆર) ટકાઉ વિકાસ લક્ષ્યો (એસડીજી) ના સૂચકોમાંનું એક છે અને તેને ર૦૩૦ સુધીમાં ૭૦ સુધી લાવવાનો લક્ષ્યાંક ટકાઉ વિકાસ લક્ષ્યો (એસડીજી) ફેમવર્કમાં સ્પષ્ટપણે નિર્ધારિત છે. અહેવાલ મુજબ સરકારના સતત પ્રયાસોને કારણે ભારતે સમયસર (ર૦૧૮-ર૦ માં ૯૭/લાખ જીવંત જન્મો) ઘટાડવાનો મુખ્ય સીમાચિન્હ સફળતાપૂર્વક હાંસલ કર્યો છે અને એસડીજી લક્ષ્યને પણ હાંસલ કરવું શક્ય હોવું જોઈએ. માતૃત્વ મૃત્યુ ગુણોત્તર (એમએમઆર) એ આપેલ વર્ષમાં ૧૦૦,૦૦૦ જન્મો દીઠ ગર્ભાવસ્થા અથવા બાળજન્મ-સંબંધિત ગુંચવણોના પરિણામે મૃત્યુ પામેલી સ્ત્રીઓની સંખ્યાનો ઉલ્લેખ કરે છે. રિપોર્ટ અનુસાર છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં છોકરાઓ અને છોકરીઓ બન્ને માટે શિશુ મૃત્યુ દરમાં ઘટાડો થયો છે. હંમેશાં છોકરાઓ કરતા છોકરીઓ માટે વધારે રહ્યું છે, પરંતુ ર૦ર૦ માં, બન્ને ૧૦૦૦ જીવંત જન્મદીઠ ર૮ શિશુઓ પર સમાન હતાં. પાંચ વર્ષથી ઓછી ઉંમરના મૃત્યુદરના ડેટા દર્શાવે છે કે તે ર૦૧પ માં ૪૩થી ઘટીને ર૦ર૦ માં ૩ર થઈ ગયો છે.

છોકરાઓ અને છોકરીઓ બન્નેની સમાન સ્થિતિ છે અને છોકરાઓ અને છોકરીઓ વચ્ચેનો તફાવત પણ ઘટ્યો છે. સામયિક લેબર ફોર્સ સર્વે અનુસાર ર૦૧૭-૧૮ થી ૧પ વર્ષ અને તેથી વધુ ઉંમરના વ્યક્તિઓ અને પુરુષો અને સ્ત્રીઓ બન્ને માટે શ્રમ દળની ભાગીદારી દર વધી રહ્યો છે. અહેવાલ મુજબ ૧પ મી સામાન્ય ચૂંટણી (૧૯૯૯) સુધીમાં ૬૦ ટકાથી ઓછા મહિલા મતદરોએ ભાગ લીધો હતો, જ્યારે પુરુષ મતદારોની સંખ્યા આઠ ટકા વધું હતી, જો કે ર૦૧૪ ની ચૂંટણીમાં નોંધપાત્ર ફેરફાર થયો હતો, જેમાં મહિલાઓની ભાગીદારી વધીને ૬પ.૬ ટકા થઈ હતી અને ર૦૧૯ ની ચૂંટણીમાં તે વધીને ૬૭.ર ટકા થઈ હતી.

પ્રથમ વખત મહિલાઓ માટે મતદાનની ટકાવારી થોડી વધારે હતી, જે મહિલાઓમાં વધતી સાક્ષરતા અને રાજકીય જાગૃતિની અસરને દર્શાવે છે. ડિપાર્ટમેન્ટ ફોર પ્રમોશન ઓફ ઈન્ડસ્ટ્રી એન્ડ ઈન્ટરનલ ટ્રેડ (એ જાન્યુઆરી ર૦૧૬) માં તેની શરૂઆતથી ડિસેમ્બર ર૦ર૩ સુધી કુલ ૧,૧૭,રપ૪ સ્ટાર્ટ-અપ્સને માન્યતા આપી છે. તેમાંથી પપ,૮૧૬ સ્ટાર્ટ-અપ મહિલાઓ દ્વારા ચલાવવામાં આવે છે. જે કુલ માન્યતા પ્રાપ્ત સ્ટાર્ટ-અપ્સના ૪૭.૬ ટકા છે. આ નોંધપાત્ર રજૂઆત ભારતના સ્ટાર્ટ-અપ ઈકોસિસ્ટમમાં મહિલા સાહસિકોના વધતા પ્રભાવ અને યોગદાનને રેખાંકિત કરે છે.

જો આપને આ પોસ્ટ ગમી હોય તો શેર કરો...