જામનગર તા. રરઃ મોજ-મસ્તી અને મેળાઓની મોસમ સમા સાતમ, આઠમના તહેવારો આવ્યા છે, અને હાલારમાં મેળાઓ તથા દ્વારકામાં જન્માષ્ટમીના તહેવારો માટે વ્યવસ્થાઓની તૈયારીઓ જોરશોરથી થઈ રહી છે, ત્યારે પ્રતિવર્ષ આવતી સમસ્યાઓનો અભ્યાસ કરીને વ્યવસ્થાઓમાં જરૃરી સુધારા-વધારા કરવાની જરૃર જણાવાઈ રહી છે.

શનિવારે જન્માષ્ટમી છે. આજથી સાતમ-આઠમના તહેવારોની ઉજવણી શરૃ થઈ ગઈ છે. આ તહેવારોમાં મોજ-મસ્તી અને મેળાઓનો માહોલ હોય છે, અને તમામ વર્ગોના અબાલવૃદ્ધ આ તહેવારોના રંગે રંગાઈ જાય છે.

આજે સાંજે જામનગરના પ્રદર્શન ગ્રાઉન્ડમાં જામ્યુકો આયોજીત લોકમેળાનુંં ઉદ્ઘાટન થવાનું છે, ત્યારે ચગડોળથી મંજૂરીનો મુદ્દો સૌને ચકરાવે ચડાવી રહ્યો છે. બીજી તરફ આ વખતે સુરક્ષા અને સલામતીની દૃષ્ટિએ પણ વિશેષ પ્રબંધો કરવા પડે તેમ છે. જામનગર મહાનગરપાલિકાના તંત્રો કમસેકમ આ તહેવારો દરમિયાન તો શહેરને રખડતા ઢોરથી મુક્ત કરે, તેવી આશા લોકો રાખી રહ્યાં છે. રખડતા ઢોર મેળામાં ઘૂસી ન જાય, એટલા જ પ્રબંધો કરવા પૂરતા નથી, પરંતુ આ શહેરને "ઢોર મુક્ત" કરવું જરૃરી છે.

મેળાઓના માહોલમાં તંત્રો પણ રંગાયેલા હોય છે, તેથી તેની વિપરીત અસરો વ્યવસ્થાઓ પર થતી હોય છે, જ્યારે કોઈ સમસ્યા ઉભી થાય, ત્યારે ઘણી વખત સ્ટાફ રજા પર હોવાના ગાણાં ગવાતા હોય છે, પરંતુ વ્યવસ્થાઓ સાથે જોડાયેલા કર્મચારીઓ-અધિકારીઓની રજાઓ મંજૂર કરનારને જવાબદાર ગણવામાં આવતા નથી.

આ માહોલમાં પોલીસ તંત્રની કવાયત પણ વધી જતી હોય છે. મેળાની આજુબાજુ ટ્રાફિક વ્યવસ્થાઓ જાળવવા કોઈ માર્ગો બંધ કરવાના હોય કે એકમાર્ગીય કરવાના હોય, ત્યારે આગોતરી જાહેરાતો પ્રસિદ્ધ કરાવવી જોઈએ, જેથી સામાન્ય જનતાને અવર-જવરમાં હાલાકી ભોગગવી પડે નહીં. તે ઉપરાંત આ વખતે આતંકી હૂમલાના રાજયવ્યાપી એલર્ટના કારણે પણ સુરક્ષા અને સલામતીના વિશેષ પ્રબંધો કરવા પડે તેમ છે.

હાલારમાં જન્માષ્ટમીના તહેવારોનું મહત્ત્વ એટલા માટે વધુ છે કે, દ્વારકામાં ભગવાન શ્રીકૃષ્ણનો પ્રાગટ્યોત્સવ અને ગોકુળ નવમીની ધામધૂમથી ઉજવણી થાય છે અને દેશ-વિદેશથી દર્શનાર્થીઓ ઉમટી પડે છે. દ્વારકાધીશના દર્શન માટે જન્માષ્ટમીના દિવસે લાંબી-લાંબી લાઈનો લાગે છે અને દ્વારકા, નાગેશ્વર, બેટ-દ્વારકામાં ભક્તો મોટી સંખ્યામાં ઉમટી પડતા હોય છે. આ કારણે અહીં સફાઈથી માંડીને સુરક્ષા સુધીના વિશેષ પ્રબંધો કરવા પડતા હોય છે. આ વખતે એલર્ટ ધ્યાને લઈને તંત્રોએ સુરક્ષા અને સલામતીના વિશેષ પ્રબંધો કરવા પડે તેમ છે. આગ-અકસ્માત, ભાગદોડ જેવી ઘટનાઓ સંદર્ભે તથા રોગચાળો ફેલાતો અટકાવવાના પ્રબંધો પણ સંબંધિત તંત્રોએ કરવા પડે તેમ છે.

મેળાઓ, યાત્રાધામો અને વિશેષ ઉજવણીના સ્થળો પર કેટલીક વ્યવસ્થાઓમાં સુધારો કરવો જરૃરી છે, કારણ કે દરેક સ્થળે કેટલીક સમસ્યાઓ સમાન રીતે જોવા મળતી હોય છે. ખાદ્ય પદાર્થો અને ઠંડાપીણા તથા રેસ્ટોરન્ટ-ભોજનાલયોમાં પીરસાતા ભોજનની ગુણવત્તાની ચકાસણી કરતા રહેવું જરૃરી હોય છે, પરંતુ દેખાવ ખાતર કેટલીક ચકાસણી કરીને જાહેર આરોગ્યને લોકોના ભરોસે મૂકી દેવામાં આવે છે. મેળાઓ તથા શહેરોની સફાઈ તહેવારો દરમિયાન જ નિયમિત રીતે થતી નહીં હોવાથી પણ સમસ્યાઓ સર્જાતી હોય છે. દરેક સ્થળે ટ્રાફિક વ્યવસ્થાપન મોટા ભાગે ખોરવાઈ જતું હોય છે. દ્વારકા સહિતના મંદિરોમાં તથા મેળાઓમાં ચીલઝડપ તથા તફડંચીના બનાવો વધી જતા હોય છે. દરેક સ્થળે રખડતા ઢોર અને વાહનોના આડેધડ પાર્કિંગની સમસ્યા રહેતી જ હોય છે. આ તહેવારો દરમિયાન એસ.ટી. અને રેલવે સ્ટેશને પ્રવાસીઓથી ઉભરાતા હોય છે, તેથી વધારાની રેલવે-બસ સેવાઓની જાહેરાતો થતી હોય છે, પરંતુ દર વર્ષે થતા અનુભવ પછી પણ પ્રવાસીઓના ધસારાના પ્રમાણમાં જરૃરી વધારો કરાતો નહીં હોવાથી આ વ્યવસ્થાઓ ઓછી પડતી હોય છે.

દરેક સ્થળે નફાખોરીની બૂમરાણ મચતી હોય છે, પરંતુ તેને સાંભળનારૃં કોઈ હોતું નથી. પરિવહનના ક્ષેત્રે ખાનગી વાહનો પણ મોટા પ્રમાણમાં મુસાફરોની હેરાફેરી કરતા હોય છે, તે પૈકી કેટલાક વાહનોમાં ભાડા દોઢા કે બમણા કરી દેવાતા હોય છે. યાત્રાધામોમાં રાત્રિ મુકામ માટેના એકોમોડેશન મોંઘા થઈ જતા હોય છે. ચા-નાસ્તો, ભોજન અને ફાસ્ટફૂડ પણ મોંઘા થઈ જાય છે અને રિક્ષા ભાડા પણ વધી જતા હોય છે. જામનગર જેવા શહેરોમાં ફરસાણ અને મિઠાઈના ભાવોમાં બેફામ વધારો થવા છતાં તંત્રોની ઊંઘ ઉડતી નથી.

આ તમામ સમસ્યાઓ પ્રતિવર્ષ ઓછા-વત્તા પ્રમાણમાં સર્જાતી જ હોય છે, પરંતુ તંત્રો તેમાંથી બોધપાઠ લઈને વ્યવસ્થાઓ સુધારવાના કોઈ પ્રયાસો કરતા હોતા નથી, અને 'હોતી હૈ... ચલતી હૈ....'ની માનસિકતાથી જ બધું ચાલ્યા કરે છે, પરંતુ તેમાં સુધારણા થવી જરૃરી છે.